Banksy znów jest na ustach wszystkich zainteresowanych sztuką, streetartem czy projektowaniem. Artysta zdecydował się na bezprecedensowy performance, którego świadkami byli uczestnicy aukcji w znanym domu aukcyjnym Sotheby’s.
Sotheby’s 5.10.18
5 października w brytyjskim domu aukcyjnym Sotheby’s w Londynie, doszło do aukcji obrazu Banksy’ego ze znanym motywem dziewczynki z balonikiem. Wycenę obrazu szacowano między 200 a 300 tys. funtów, ale Dziewczynka z balonikiem została wylicytowana za ponad milion funtów, czyli około 5 milionów złotych. Tuż po zakończeniu aukcji widownia usłyszała alarm, a następnie obraz uległ częściowemu samozniszczeniu. Zarówno widownia, jak i pracownicy domu aukcyjnego Sotheby’s byli w szoku. Dom aukcyjny zarzeka się, że nie wiedział o planowanej przez Banksy’ego akcji. W piśmie do gazety „Financial Times” Sotheby’s potwierdziło, że zarząd i właściciele już spotkali się w celu rozmowy na temat przyszłości obrazu.
Artysta natomiast umieścił na swoim Instagramie zdjęcie zszokowanej publiczności z podpisem „Going, going, gone…”. Kierujący departamentem sztuki współczesnej w Sotheby’s Alex Branczik podsumował sytuację słowami: „Wygląda na to, że właśnie zostaliśmy zbanksowani”. Eksperci zastanawiają się teraz czy zniszczenie obrazu obniżyło, czy podniosło jego wartość. Nie ma wątpliwości co do jednego – Banksy znów w spektakularny sposób przypomniał o sobie światu.
Kim jest Banksy?
To pytanie pojawia się za każdym razem, gdy wspomina się o artyście. Banksy, mimo wielu prób zdemaskowania, dalej pozostaje anonimowy. Robert Banks, Robin Gunningham, Robin Banksy, a może Jamie Hewlett z zespołu Gorillaz lub Robert Del Naja, czyli muzyk słynnego zespołu trip hopowego Massive Attack? Spekulacji na temat tożsamości legendarnego artysty było bardzo wiele i pewnie jeszcze będzie, póki Banksy nie zostanie zdemaskowany. Na każdej fotografii, która rzekomo przedstawia artystę, znajduje się inna osoba. Na tej podstawie wiele osób wysnuwa tezę, że Banksy to nie jedna osoba, a kolektyw artystów. Zagadkę próbowali rozwikłać nawet naukowcy, którzy na Banksy’ego wytypowali Robina Gunninghama. Jeżeli chodzi o tożsamość twórcy, to zacytuję pewnego szczecińskiego rapera: po co łapać króliczka skoro tak przyjemnie się go goni.
Banksy – najlepsze prace artysty
Banksy w swojej karierze stworzył tysiące prac. Korzystanie z szablonów z pewnością ułatwiło mu masową produkcję oraz możliwość pozostania anonimowym. Banksy to jednak nie tylko graffiti i malowanie szablonów. Artysta ma za sobą wiele spektakularnych performanców, które postaram Ci się przedstawić. Wybrałem dla Ciebie 10 prac (serii czy wydarzeń), które wyróżniają się swoją widowiskowością, nietuzinkowością lub są znakiem rozpoznawczym artysty. Kolejność jak we wszystkich podobnych wpisach, przypadkowa.
Dziewczynka z balonikiem – There is Always Hope
Zaczniemy od najgłośniejszego, powiązanego z aukcją w Sotheby’s, motywu Dziewczynki z balonikiem. Po raz pierwszy szablon ten pojawił się prawdopodobnie w 2002 roku w Londynie (na zdjęciu fotografia szablonu z Londynu z 2004 roku). Dziewczynka, spoglądająca za odlatującym balonikiem w kształcie serca, może być symbolem utraty dziecięcej niewinności, miłości czy szczęścia. Z drugiej strony, po bliższym przyjrzeniu pracy, możemy stwierdzić, że dziewczynka celowo wypuszcza balonik, pozwalając się mu oddalić. Pracy oryginalnie towarzyszył napis There is Always Hope, którym autor zmusza widza do refleksji nad tym, co zobaczył. Motyw dziewczynki z balonikiem był później wielokrotnie wykorzystywany przez artystę, ostatnio właśnie przy okazji aukcji w Sotheby’s.
Rage, Flower Thrower (Flower Bomber)
Drugą pracą, którą wybrałem, jest uliczny bojówkarz, który w dłoni, zamiast kamienia czy koktajlu mołotowa trzyma… bukiet kwiatów. To jedna z najbardziej znanych prac Banksy’ego. Powstała ona w 2005 roku w Jerozolimie. Jest to jedno z najczęściej reprodukowanych dzieł związanych z tak bliską Banksy’emu, tematyką anarchistyczną czy antywojenną. Praca ta widnieje także na okładce albumu z pracami Banksy’ego, wydanym w 2006 roku w Anglii, zatytułowanym „Wall and Piece”.
Mur w Jerozolimie
Kolejnym przejawem antywojennego nastawienia Banksy’ego jest seria prac namalowanych na terenie Autonomii Palestyńskiej. W Jerozolimie Banksy pojawiał się wielokrotnie, zostawiając tam szereg prac. Do najsłynniejszych należy dziewczynka przeszukująca żołnierza czy gołąbek pokoju, ubrany w kamizelkę kuloodporną. Największe wrażenie sprawia jednak seria murali namalowanych na murze oddzielającym Izrael od Palestyny. Znajdziemy tu zarówno „okna”, które ukazują idylliczny świat za murem, jak i wizerunki dziewczynki przelatującej mur na balonach czy chłopca wspinającego się na drabinie. Co ciekawe Banksy założył w Palestynie również Walled Off Hotel, znany jako hotel z najgorszym widokiem na świecie. W środku, poza pokojami, znajdziecie również bar i muzeum. Recenzje na temat Walled Off Hotel przeczytacie tutaj, a pokój zarezerwować możecie w serwisie booking.com.
Pulp Fiction
Banksy wielokrotnie flirtował z popkulturą (na przykład podmieniając w blisko 50 sklepach muzycznych płytę Paris Hilton na własną wersję, która zawierała przeróbki piosenek i zmienioną okładkę). Jako przykład tego flirtu wybrałem pracę namalowaną w Londynie w 2003 roku, przedstawiającą Vincenta Vegę i Julesa Winnfielda, z filmu Pulp Fiction. Wybór nie mógł być prostszy – Banksy to jeden z moich ulubionych artystów, a Pulp Fiction to zdecydowanie ulubiony film. Postaci, zamiast pistoletów mają w rękach… banany. Mur został bardzo szybko przemalowany przez właściciela – londyńskie metro. W 2006 roku, w miejscu oryginalnego dzieła, Banksy namalował jeszcze raz Vincenta i Julesa, tym razem z pistoletami w rękach, ale… ubranych w kostiumy bananów.
Kissing Coopers
Policjanci, podobnie jak żołnierze, szczury czy pokojówki, są jednym z ulubionych motywów w twórczości Banksy’ego. Najczęściej są oni przedstawiani w dość prześmiewczy sposób. Być może jest to spowodowane traumatycznymi wspomnieniami autora z początków kariery. Szyderstwo z przedstawicieli władzy może być także kolejnym anarchistycznym manifestem Banksy’ego – z tym autorem nigdy nic nie wiadomo.
Szczury
Szczury to jeden z ulubionych motywów Banksy’ego. Autor podziwia te zwierzęta, w albumie zatytułowanym „Wall and Piece”, pisze o nich, że mimo iż są znienawidzone, ścigane i prześladowane, to potrafią sprowadzać całe cywilizacje na kolana. Dodaje również, że jeśli jesteś brudny, nieistotny i niekochany to szczury są ostatecznym wzorem do naśladowania. Szczur symbolizuje też wielokrotnie krytykowany przez Banksy’ego wyścig szczurów. Właśnie w tej tematyce wybrałem dla Ciebie kolejną pracę – szczura, namalowanego w zegarze. Biegnący pod prąd po tarczy zegara, niczym w kołowrotku, szczur, został namalowany na ruchliwym skrzyżowaniu w Nowym Jorku. Mimo to znów nie udało się Banksy’ego złapać. Szczur to też znak rozpoznawczy Bleka le Rata, francuskiego twórcy, którego możemy nazwać protoplastą Banksy’ego. Sam Banksy mówił o le Racie, że czego by nie wymyślił, to le Rat zrobił to 20 lat wcześniej.
Pokojówka
Pokojówka to kolejny po policjantach i szczurach, bardzo popularny motyw w twórczości Banksy’ego. Tę konkretną pracę wybrałem, by pokazać Ci, w jak błyskotliwy sposób Brytyjczyk potrafi korzystać z otaczającego go świata. W tym przypadku stary, obłupiony mur stał się dla Banksy’ego obrusem, pod który pokojówka zamiata brudy. Podobne zabiegi widujemy bardzo często w pracach autora. Na podobnej zasadzie namalowano powyższego szczura. Pokazuje to, jak niesamowitą wyobraźnie ma Banksy.
Wyjście przez sklep z pamiątkami
Chcieliśmy, aby nasz film zrobił dla street artu to, co Karate Kid dla sztuk walki. Żeby każde dziecko wyszło na ulice z puszką sprayu w dłoni. Skończy się tak, że nasz film może zrobić dla street artu to, co Szczęki dla surfingu…
Ten cytat z Banksy’ego pokazuje, że brytyjski artysta poza talentem i niesamowitą zdolnością obserwacji i komentowania świata, ma też poczucie humoru. Film, który miał być kolejnym żartem artysty, skończył z kilkoma nagrodami i nominacją do Oscara.
Nocne Jastrzębie
Przy okazji sceny z Pulp Fiction pisałem o flircie brytyjskiego artysty z popkulturą. O ile takie powiązanie w przypadku popkultury, możemy znaleźć w kilku pracach, to najwięcej Banksy czerpie ze sztuki. Istnieje przynajmniej kilkadziesiąt prac artysty inspirowanych klasycznymi obrazami czy rzeźbami. Do najpopularniejszych należy choćby Mona Lisa z wyrzutnią rakiet. Banksy wsławił się także umieszczaniem swoich prac w największych muzeach świata. Przez nikogo nieniepokojony potrafił podłożyć swoje prace, będące często jego interpretacją klasycznych dzieł, w Tate Gallery, New York Metropolitan Museum, British Museum czy w Luwrze. Banksy przerabiał Mona Lisę, Słoneczniki Van Gogha czy Liliowe jezioro i Lilie wodne Moneta. Puszkę zupy z Tesco stylizował też na puszkę Campbella, znaną z dzieł Andy’ego Warholla. Ja do tego zestawienia wybrałem obraz Nighthawks (Nocne Jastrzębie, czy raczej Nocne marki), autorstwa Edwarda Hoppera, do którego Banksy dołożył angielskiego chuligana, który właśnie krzesłem rozbił szybę w pubie.
Stoisko w Central Parku
W ramach podróży do Nowego Jorku w 2013 roku Banksy stworzył 31 prac w 31 dni. Powstały tam między innymi takie prace jak domalowanie hitlerowskiego żołnierza do losowego landszaftu, zakupionego w sklepie, film z zestrzelenia przez terrorystów słonia Dumbo czy wypuszczenie na ulice samochodu służącego do przewozu zwierząt na ubój, załadowanego maskotkami. Największym trollingiem było jednak wystawienie w Central Parku stoiska z pracami artysty, gdzie można było kupić prace Banksy’ego (warte setki tysięcy dolarów) za 60$. Podobnych stoisk jest na świecie tysiące, więc nikt nie spodziewał się, że za grosze może kupić prace warte fortunę. Inne akcje Banksy’ego z Nowego Jorku możecie zobaczyć tutaj.
Banksy jest postacią nietuzinkową. Wywodzący się z graffiti artysta, który największą sławę zdobył, malując szablony, pokazuje od wielu lat, że sztuka nowoczesna, czy sztuka ulicy jest pojęciem bardzo szerokim. Starałem się pokazać Ci najciekawsze prace Banksy’ego, jednak dziesięć to jedynie wierzchołek góry lodowej. By pokazać wszystkie moje ulubione prace Brytyjczyka, musiałbym stworzyć drugi, a może nawet trzecią odsłonę tego wpisu. A jak widać po akcji w Sotheby’s, Banksy nie powiedział jeszcze ostatniego słowa. Bliżej z twórczością artysty możesz zapoznać się na jego stronie internetowej, do czego gorąco zachęcam.
[…] wpis jest nieaktualny. Zapraszam do zapoznania się z najlepszymi pracami Banksy’ego tutaj (stan na październik […]
Aż mnie naszła ochota by po raz kolejny (chyba piąty już) obejrzeć „Wyjście przez sklep z pamiątkami” 😉 Ten film to prawdziwa jazda bez trzymanki… Swoją drogą akcja w domu aukcyjnym – świetna! Trochę zabawne jest to, że teraz nie wiadomo do końca czy praca artysty zyskała czy straciła na wartości ale to chyba właśnie kwintesencja Banksy’ego, który się nie starzeje, wciąż zachwyca świeżością swoich prac, w tym artystycznych prowokacji jak ta. Obyśmy nigdy nie poznali jego tożsamości. Niech sobie będzie zagadką, niech czar nie pryśnie…
Ja chyba też sobie odpalę w weekend, bo dawno nie oglądałem;) Co do samej pracy to przypuszczam, że zyskała i to sporo, bo rozgłos był nieziemski… A i tak już na aukcji zapłacono za nią dużo więcej, niż się spodziewano.